معرفی پودر جدید منبسط شونده کتراک
کتراک از جمله مواد غیر منفجره شیمیایی در معادن می باشد که با استفاده از اعمال نیروی کشش در دیواره چال باعث شکست سنگ می گردد. کتراک به گونه ای عمل می کند که گاز و حرارت بالایی تولید نکرده ولی عمل شکست را تقریبا مانند انفجار انجام می دهد.
◄ آماده سازی کتراک:
ماده شیمیایی کتراک در اثر اختلاط با آب جهت انجام عملیات تخریبی به کار می رود. که برای این اختلاط توجه به نکاتی ضروری می باشد.
۱- نسبت اختلاط کتراک با آب حدود ۳ به ۱ می باشد
۲- اختلاط می بایست در ظروف پلاستیکی تمیز صورت گیرد.
۳- آب مورد نظر بایستی خالص بوده و املاحی نظیر ca و mg نداشته باشد.
۴- درجه حرارت آب برای اختلاط می بایست بین ۱۵ تا ۲۰ درجه سانتی گراد باشد.
چگونگی استفاده ازکتراک:
کتراک راابتدا با نسبت ۳ به ۱ باآب خالص مخلوط کرده، سپس دوغاب حاصله رابه مقدارمعین،تا ۸۰% ارتفاع چال پر می کنیم.سپس سرچال را باگوه چوبی می کوبیم تا در چال کیپ شود. سپس پس از د و ساعت از ریختن کتراک در داخل چال، فعل و انفعالات شیمیایی انجام می گیرد. وتولید گاز می کند. در اثر فشار گاز گوه چوبی مقداری به سمت بالا حرکت می کند. لازم به ذکر است که بایستی دقت شود تا ۲ ساعت پس از ریختن دوغاب در داخل چال مجدداً پتکها را در داخل چال بکوبیم. برای اینکه کتراک عمل شکستن را به طور کامل انجام دهد بایستی ۱۶ ساعت به آن فرصت داده شود.
◄ نکات ایمنی :
گاز ناشی از کتراک به قرینه چشم آسیب رسانده و آن را از بین می برد. بنا براین بایستی کاملاً مراقب بوده و در صورت لزوم حتما از عینکهای مخصوص شیشه ای دو جداره استفاده گردد. فاصله ایمنی ومجاز از محل عمل کتراک نبایستی کمتر از ۴۰تا۵۰ سانتی متر باشد.
طراحی چالها:
فاصله بین چالها بایستی بر طبق الگویی رعایت شود. فرمول تجربی که در اجرا عموما جهت طراحی فواصل چالها استفاده می شود به صورت زیر می باشد.
۱۰ * قطر چال = حداکثر فاصله چالها ( میلی متر )
در حالیکه به صورت تئوریک و در کاتالوگهای مختلف جداول گوناگونی وجود دارد که از آنها می توان جهت تعیین ضرایب مورد استفاده در فرمول محاسبه فواصل چالها، در این روش استفاده کرد. فرمول به صورت زیر می باشد :
ضریب * قطر چال = حداکثر فاصله چالها ( میلی متر )
ضریب مورد نظر در فرمول بالا را می توان از طریق جداول مخصوصی که برای تعیین مقدار این ضریب تهیه شده است، استفاده کرد.
◄ مواردکاربردکتراک:
استفاده ازکتراک در سنگهای پردرزه وشکاف مناسب نمی باشد. به خاطر اینکه گازاز درزه ها حرکت کرده وشکستگیهای ناهمگون ایجاد می کند. بنابراین بهتر است ازاین ماده تنها درمورد سنگهای بدون درزه وشکاف استفاده کرد.
◄ استامایت :
یکی ازمواد به کار رفته در استخراج سنگها ی ساختمانی و تاحدودی کمتر در کارهای عمرانی می باشد. هر چند در نگاه نخست قیمت پایین این مواد باعث استقبال ازآن می گردد,اما درنهایت هزینه های جنبی وکاهش میزان استخراج سبب بالا رفتن هزینه های تمام شده خواهد بود.استامایت ازجمله مواد منفجره شیمیایی غیرمعمول درمعادن می باشدکه یک ماده تخریب کننده بدون صدا وخطرمی باشد. استامایت هم شبیه مواد منبسط شونده دیگر جهت آماده سازی می بایستی با مقدار مشخصی آب مخلوط شود.
میزان اختلاط استامایت با آب به ازای هر ۱٫۵ لیترآب ,۵ کیلوگرم ازماده استامایت لازم می باشد.بعدازریختن دوغاب تهیه شده درداخل چال ,مدت زمان ۲۴ ساعت لازم است که تا این ماده در داخل چال عمل کرده و باعث شکست سنگ گردد.
معرفی پودر جدید منبسط شونده کتراک
◄ طراحی چالها :
فواصل بین چالها به صورت تقریبی برای سنگهای خیلی سخت بین ۲۰تا۳۰ سانتی متر, برای سنگهای متوسط بین ۳۰تا۶۰ سانتی متر و برای سنگهای نرم بین ۵۰تا۸۰ سانتی مترمی باشد. اما به طور کلی فواصل چالها در روش بکارگیری استامایت بیش از فواصل چالها در استفاده از کتراک می باشد. جدول زیر جهت برآورد قطر چال و نسبت تراکم و رابطه بین این دو می باشد. هر قدر قطر چالها بیشتر باشد کیفیت کاراستامایت بالاتر می باشد.
◄ مواردکاربرداستامایت:
استامایت انواع مختلفی داردکه ازانواع مختلف آن درموردسنگهایی با درجه حرارت محیطهای مختلف استفاده می شود. بطورکلی رنج حرارتی که درآن می توان ازاستامایت وانواع مختلف آن استفاده نمود , بین ۵ تابیش از۳۵ درجه سانتی گراد می باشد.
همچنین ازنظر مقاومت فشاری ,سنگها بایستی دررنج مقاومت فشاری خاصی قرار داشته باشند تابتوان در مورد آنها ازاستمایت استفاده نمود.معمولا مقاومت فشاری سنگها بین ۱۰۰۰تا۲۰۰۰ کیلوگرم برسانتی مترمربع و برای بتونها بین ۱۵۰تا۵۰۰کیلوگرم بر سانتی مترمربع می باشد. چنانچه چالها را به طوریکنواخت وبا طول یکسان حفر کنیم , استامایت می تواند نیرویی معادل با۸۰۰۰ تن برمترمربع برسنگ واردکند.
معرفی پودر جدید منبسط شونده کتراک
◄ انواع استامایت:
استامایت در چهارنوع مختلف و در چهار شماره در بازار موجود می باشد. که هریک از انواع آن برای سنگها در درجه حرارت محیطی خاص به کارمی رود. برای سنگها در درجه حرارت محیط ۳۵درجه سانتی گراد به بالا از استامایت ۱۰۰,در درجه حرارت ۲۰تا۳۵ درجه سانتی گراد از استامایت ۱۵۰, در درجه حرارت ۱۵تا۲۰درجه سانتی گراد از استامایت ۲۰۰و برای درجه حرارت ۵ تا ۱۵ درجه سانتی گراد از استامایت ۳۰۰ استفاده می شود.
◄ معایب استامایت:
یکی از عیوب اساسی این ماده دیر عمل کردن ودر برخی موارد عمل نکردن این ماده است.یکی دیگر از بزرگترین معایب این ماده عدم کارایی در برش کف می باشد. در اکثر ایران برای برش کف با مشکل روبرو هستند.و این امر باعث می شود. تا معدنداران هزینه هایی بابت برش کف متحمل شوند و این هزینه ها به هزینه های استخراج افزوده می شود. و در نتیجه قیمت تمام شده کوپ استخراجی را بالا می برد.
◄ مزایای استامایت:
استامایت یک ماده تخریب کننده بدون صدا وخطر می باشد که این از مهمترین مزایای آن میباشد.
◄ معرفی ماده منبسط شونده دکسپن:
یکی دیگر از انواع پودر های منبسط شونده، پودر منبسط شونده دکسپن می باشد.این ماده در حال حاضر در ایالات متحده کاربرد زیادی در استخراج سنگهای ساختمانی وهمچنین تخریب مکانهایی از قبیل ساختمانهای مسکونی که در شرایطی قرار گرفته اند که نمی توان از مواد منفجره استفاده کرد ویا احداث ترانشه هایی برای امور اکتشافی ونهایتاً به طور محدود در حفاری های عمرانی مورد استفاده قرار می گیرد. این ماده را نیز همانند مواد منبسط شونده دیگر، در بازار به صورت پودر، در بسته های پنج کیلویی و در جعبه های بیست کیلویی می توان تهیه کرد.
◄ مقایسه استامایت با کتراک:
استامایت و کتراک هر دو از انواع مواد غیرمنفجره شیمیایی در معادن می باشند.و از بسیاری جهات عملکرد آنان به یکدیگر شبیه می باشند. اما در پاره ای از موارد با هم تفاوتهایی نیز دارند از جمله این عوامل , عوامل اقتصادی یا زمان تاثیر و فواصل بین چالها می باشد.
از نظر مسائل اقتصادی استامایت از کتراک کم هزینه تر می باشد. ازنظر زمان تاثیر , مدت زمان تاثیر استامایت بیش از کتراک و چیزی حدود۲۴ ساعت به طول می انجامد. در طراحی چالها نیز فواصل مورد نیاز چالها در استامایت بیش از فواصل چال در استفاده از کتراک می باشد.
◄ آماده سازی ماده منبسط شونده دکسپن :
همانطوری که در قسمت قبل توضیح داده شد. این ماده به صورت پودر در بازار موجود بوده وبرای آماده سازی آن می بایست همانند مواد منبسط شونده دیگر با نسبت مشخصی با آب مخلوط شود.، نسبتی که شرکت سازنده، برای آماده سازی این ماده پیشنهاد کرده،نسبت ۵/۱ به ۵ می باشد. برای انجام آماده سازی یک بسته ۵ کیلویی از ماده را با ۵/۱ لیتر آب مخلوط کرده و با یک دستگاه هم زن، ماده را کاملاً وبه طور یکنواخت در آب ترکیب می کنند. باید توجه داشت که دوغاب حاصله می بایست به طور کامل با آب ترکیب گردد. لازم به ذکر است به منظور استفاده از این ماده در برشهای کف پمپهای مخصوصی تهیه شده که به این ماده این امکان را می دهد که در برشهای کف نیز مورد استفاده قرار گبرد.
◄ الگوی حفاری پیشنهاد شده :
برای حفر چالها می توان از وسایل ساده حفاری، مثل چکشهای حفاری استفاده کرد که این امر نیاز به دستگاههای سنگین وگران قیمت حفاری را برطرف می کند. لازم به ذکر است که میزان طول حفاری انجام شده به اندازه ۸۰ تا ۹۰ درصد طول دیواره سنگی،در هنگام استخراج سنگهای ساختمانی می باشد. قطر چالها ی حفاری و فاصله ما بین آنها بستگی به نوع کاربرداین ماده دارد. به این منظور یک سری الگوهای حفاری پیشنهاد شده از طرف شرکت سازنده برا ی اهداف خاص،در زیر آمده است
• الگوی حفاری ارائه شده برای شکستن سنگها واستخراج سنگ ساختمانی :
الگوی حفاری پیشنهاد شده در شکل زیر از سمت چپ اولین الگو به منظور خردایش و دو الگوی دیگر به منظور استخراج سنگ ساختمانی به کار برده می شود. قطر چال پیشنهاد شده۴۰ تا ۵۰ میلی متر و فاصله چالها از یکدیگر ۴۰ تا ۶۰ سانتی متر، پیشنهاد شده است.
• الگوی حفاری ارائه شده برای تخریب پی در پلها :
قطر چال ۳۸ تا ۵۰ میلی متر و فاصله چالها از یکدیگر ۳۰ تا ۴۰ سانتی متر،برای تخریب پی در پلها از طرف شرکت سازنده پیشنهاد شده است.
• الگوی حفاری ارائه شده برای تخریب پی ساختمانها :
قطر چال پیشنهاد شده در این الگو ۳۸ تا ۵۰ میلی متر و فاصله چالها از یکدیگر ۲۰ تا ۳۰ سانتی متر از طرف شرکت سازنده پیشنهاد شده است.
• الگوی حفاری ارائه شده برای تخریب بتن های مسلح :
قطر چال ۳۸ تا ۵۰ میلی متر و فاصله چالها از یکدیگر ۲۰ سانتی متر،برای این منظور از طرف شرکت سازنده پیشنهاد شده است.
• الگوی حفاری ارائه شده برای حفر ترانشه :
قطر چال ۵۰ میلی متر و فاصله چالها از یکدیگر ۲۰ سانتی متر، از طرف شرکت سازنده پیشنهاد شده است.
◄ طریقه پر کردن چالها:
برای پر کردن چالها ابتدا می بایست که چالها را به طور کامل از گرد و غبار پاک کرد. که بدین منظور می توان از پمپهای بادی ساخته شده،استفاده کرد بعد از اینکه چالها به خوبی از گرد وغبارپاک شد. ماده را در آب به نسبت مورد نظر(نسبت ۵ به ۱ ) ترکیب کرده وحداکثر ظرف مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه می بایست چالها را از دوغاب پر کرد.
هنگام پر کردن باید توجه داشت که کل طول چال را نباید از دوغاب پر کرد بلکه دوغاب در قسمت بالا به اندازه ۵/۱ تا۱ اینچ از لبه چال می بایست فاصله داشته باشد. میزان مصرف ماده دکسپن به ازای چالهای مختلف در جدول زیر نشان داده شده است.که به طور متوسط در حدود ۲۰ کیلو گرم از این ماده برا ی پر کردن یک چال به قطر ۸/۳ سانتی متر و طول ۱۰ متر،مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از دستکش وعینکهای مخصوص ایمنی در هنگام استفاده از این ماده از طرف شرکت سازنده توصیه شده است
◄ زمان لازم برای ترک و برش سنگ:
پدیده ترک خوردن به طور متوسط دو ساعت بعد از پر کردن چالها رخ می دهد. که این زمان بستگی به دما ی محیط و نوع سنگ دارد.و در نهایت برای برش سنگ مدت زمانی در حدود ۱۶ ساعت نیاز می باشد. بهترین زمان پیشنهاد شده برای استفاده از این ماده در فصل تابستان، هنگام صبح و یا به هنگام عصر زمانیکه سنگ دمای خود را از دست داده است، می باشد. در زمستان نیز برای بالا بردن عملکرد این ماده، پیشنهاد شده است که مقداری کلرید کلسیم با نسبت ۱ به ۱۰۰ در هنگام تهیه دوغاب به ماده اضافه گردد. برای مثال برای آماده سازی ۱۰ کیلوگرم ماده دکسپن مقدار ۱۰۰گرم ماده کلرید کلسیم احتیاج است تا به آن اضافه گردد.
برای مشاوره و آموزش رایگان با شماره های زیر تماس حاصل فرمایید
———————————————————
۰۲۱۶۶۸۸۹۱۰۵
۰۹۱۹۵۰۰۰۱۵۶
سایتketrake.ir
🏔 @katrockk 🏔 کانال تلگرام
