بروزرسانی شده در تاریخ: ۲۱ فروردین ,۱۴۰۱
کتراک یا تخریب کننده بی صدای بتن و ساروج جزء مهمی از فعالیت های معدن کاری می باشد.
امروزه معدن کاری و شیوه های رایج در آن در حال تحول دائمی است.
بسیاری از مراکز و موسسات تحقیقاتی فعال در امور معدن برای پیشبرد اهداف معدنکاری دست به تولید موادی میزنند که بیشترین بازدهی را دارد.
در عین حال علاوه بر ارزانی قیمت با محیط زیست سازگاری داشته باشد.
کتراک و انواع پودرهای منبسط شونده به طور روزافزون در کارهای معدنی ایران مورد استفاده قرار میگیرد.
این پودرها پس از اختلاط با آب، به صورت دوغاب درون چالهای از پیش حفاری شده ریخته میشوند.
پس از مدتی در اثر هیدراتاسیون و آبگیری، مخلوط تا چند برابر حجم اولیه خود افزایش حجم می دهد.
این افزایش حجم تنش فشاری بالایی به دیواره چالها وارد میکند.
بعلت اصطکاک دیواره این تنش در نهایت موجب شکسته شدن دیواره چال و اتصال ترکها به چالهای کناری میگردد.
تعریف کتراک
پودر تخریب کننده سازه های بتنی کتراک که به فرآیند تخریب بتن در انگلیسی Demolition of Concrete و واژه کتراک برگرفته از Katrock می باشد، صخره ها و سنگهای بزرگ و سخت و موارد زیر را در بر می گیرد.
- تخریب قطعات سازه ای که اشتباهاً بتن ریزی شده.
- حفاری و سنگ برداری که اشتباهاً بتن ریزی شده.
- حفر کانال یا چاه در مناطق سنگی.
کتراک از جمله مواد غیر منفجره شیمیایی در معدن کاری است که کاملا بی صدا و با قدرت بسیار زیاد است.
با استفاده از اعمال نیروی فشاری ناشی از افزایش حجم در دیواره چال باعث شکست سنگ یا بتن یا ساروج میشود.
کتراک به گونه ای بدون ایجاد گاز و حرارت بالا عمل شکست را تقریبا نزدیک به عملکرد انفجار انجام می دهد.
پودر منبسط شونده کتراک دوستدار محیط زیست است.
بدون انفجار در مدت زمان محدود و با هزینه بسیار کم قدرتی مشابه قدرت انفجار را ایجاد می کند.
با به هم متصل کردن ترک ایجاد شده در چال ها بتن یا سنگ را از داخل متلاشی می کند.
چال ها یا سوراخکاری برای تخریب بتن
سوراخ ها ( چال ها) در سنگ ها یا بتن های ایستاده و آزاد باید بصورت عمودی و در سنگها و بتن های نهفته با زاویه ۳۰ درجه نسبت به محور سنگ یا بتن حفر شوند
فاصله بین چال ها
فاصله مورد نیاز بین چالها به صورت تقریبی در صورتی که قطر چال ۴۰ میلیمتر باشد.
برای سنگهای خیلی سخت ۱۰تا۲۰ سنگهای متوسط ۱۰تا۳۰ برای سنگهای نرم ۱۵تا۴۰۰ سانتیمتر میباشد.
جدول زیر جهت برآورد قطر چال و نسبت تراکم و رابطه بین این دو می باشد. هر قدر قطر چالها بیشتر باشد کیفیت کار کتراک بالا رفته و فاصله ی چالها از یکدیگر نیز بیشتر میشود و در ضمن ارتفاع چال ها نیز رابطه مستقیمی با افزایش فاصله بین چالها دارد.
نکته های مهم درباره نحوه سوراخ کاری:
فواصل چاله ها باید منظم و مطابق با دستورالعمل بوده بدین منظور فاصله اولین چال از لبه آزاد سنگ یا بتن حداکثر ۱۵ سانتیمتر و فواصل چاله ها در وسط از ۲۵ سانتیمتر شروع شود.
بهترین قطر مته برای چال زدن ۴۰ یا ۵۰ میلیمتر است.
برای تخریب کامل بهتر است عمق چاله ها بین ۸۰ تا ۹۰ درصد ارتفاع سنگ یا بتن انتخاب شوند.
میزان مصرف پودر تخریب کننده بتن کتراک به فاصله چاله ها و قطر آنها بستگی دارد.
جدول تعیین فاصله ها
میتوانید از جدول زیر برای تعیین فاصله چاله ها در وسط از یکدیگر استفاده نمایید.
قطر سوراخ(mm) | ۴۰ | ۵۰ | ۶۰ |
نوع ماده تخریب شونده | فاصله بین دو سوراخ (cm) | ||
بتن مسلح | ۳۰ | ۵۰ | ۶۰ |
بتن غیر مسلح | ۴۰ | ۷۰ | ۱۰۰ |
سنگهای سخت | ۳۰ | ۴۰ | ۶۰ |
سنگهای نرم | ۴۰ | ۸۰ | ۱۲۰ |
جدول زیر مقدار تقریبی مصرف تخریب کننده کتراک بر اساس قطر چال برای چاله هایی با عمق یک متر
قطر چال (mm) | ۳۶ | ۳۸ | ۴۰ | ۴۲ | ۴۴ | ۴۶ | ۴۸ | ۵۰ |
مقدار مصرف (kg) | ۱/۷ | ۱/۹ | ۲/۱ | ۲/۳ | ۲/۵ | ۲/۸ | ۳ | ۳/۲ |
ویژگی ها
ویژگی شیمیایی
PH پودر تخریب کننده بتن یا کتراک بر اساس آزمایش های ذکر شده در استاندارد کتراک به شماره استاندارد ملی ایران ۱۴۷۰۶ حداقل ۱۳ میباشد.
ویژگی ظاهری
این ماده بصورت پودری عرضه می گردد و دارای رنگ طوسی می باشد.
ویژگی عملکردی
این محصول دراثر اختلاط باآب کافی، بمیزان حداقل دوبرابر حجم اولیه مخلوط افزایش حجم پیدا می کند.
روش انجام آزمون افزایش حجم کتراک
۲۰ گرم نمونه کتراک با ۹۰ میلیلیتر، آب آشامیدنی مخلوط و با میله شیشه ای هم زده تا کامل یکنواخت شود.
سپس در بشر ریخته و بشر را تکان داده تا سطح آن صاف و یکنواخت شود و حجم آن را یادداشت می کنیم.
بعداز اندازهگیری درب بشر را بسته. آن در محیطی خشک با دمای ۲۳ درجه بمدت ۶ ساعت نگه میداریم.
سپس مجدداً حجم را اندازهگیری میکنیم. نسبت نهایی و اولیه حجم را محاسبه و گزارش میکنیم.
استاندارد ملی مرتبط با ماده تخریب کننده بتن کتراک
استاندارد کاربردی برای این محصول ISIRI 14706 می باشد و استاندارد بین المللی برای آن در دسترس نمی باشد.
برای مشاوره و آموزش رایگان با شماره های زیر تماس حاصل فرمایید
———————————————————
۰۲۱۶۶۸۸۹۱۰۵
۰۹۱۹۵۰۰۰۱۵۶
سایتketrake.ir
🏔 @katrockk 🏔 کانال تلگرام